به منظور بررسی تفاوت های اسپرینکلر واکنش سریع و استاندارد ابتدا باید بدانید اسپرینکلر چیست و چه ساختاری دارد، سپس اسپرینکلر ها را در سرعت واکنش هنگام حادثه بررسی کنیم. اسپرینکلر ها ابزاری برای پخش و توزیع آب های خروجی از لوله های آب سیستم اطفاء حریق در مناطق تحت پوشش این دستگاه می باشند.
این دستگاه از قطعات مختلفی تشکیل شده اند که مهم ترین آن ها شامل؛ frame قاب،Deflector صفحه منحرف کننده جریان دفلکتور، Glass Bullb سنسور های حرارتی، cap در پوش می شوند. مکانیسم اصلی این اسپرینکلر ها به گونه ای است که هنگام مواجهه با گرمای زیاد یا حرارت مایعی که درون شیشه آن قرار دارد منبسط می شوند، این عملیات سبب شکستن شیشه و خروج مایع درون آن خواهند شد. هر اسپرینکلر استاندارد زمانی فعال می گردد که درجه حرارت آن از قبل تعیین شده باشد
اصلی ترین عاملی که سبب ایجاد تمایز بین ساختار اسپرینکلر های واکنش سریع و استاندارد می گردد، ابعاد و قطر شیشه این دستگاه های کاربردی است. قطر اسپرینکلر ها با واکنش استاندارد ۵ میلیمتر و قطر آن ها در اسپرینکلر های واکنش سریع ۳ میلیمتر است.
اما سوالی که ذهن خواننده را درگیر می کند این است که ابعاد چه تاثیری در زمان واکنش آن ها دارد؟ در پاسخ به این سوال باید عنوان کنیم که اندازه قطر هر یک از این شیشه ها سبب می شود تا هنگام رو به رویی با آتش و حرارت بالا، مایع سریع تر منبسط شده و سبب شکستن شیشه گردد. پس نتیجه می گیریم شیشه هایی با قطر کمتر، زودتر بر اثر حرارت شکسته شده و عملیات آبفشانی را با سرعت بالا تری انجام می دهند.
برای ذکر تفاوت اسپرینکلر واکنش سریع و استاندارد می توان به موارد زیر اشاره نمود:
با توجه به تفاوت هایی که ذکر شد اسپرینکلر ها به مدل های مختلفی تقسیم می گردند و بر اساس و سایز و مدلی که دارند، طبق استاندارد های آتش نشانی در مراکز مختلف مورد استفاده قرار گرفته و بسیار مفید می باشند.
اگر بخواهیم بر اساس ساختار و فیزیک این دستگاه ها را مورد بررسی قرار دهیم تنها می توانیم اختلاف ابعاد لامپ شیشه ای آن ها را نام ببریم. همانطور که در متن فوق اشاره کردیم ابعاد لامپ آن ها در میزان واکنش سریع آن ها بسیار تاثیر گذار می باشد.
لامپ های شیشه ای اسپرینکلر هایی که ابعاد کوچک تری دارند معمولا حساسیت بیشتری نسبت به دمای افزایش یافته محیط و حرارت ساطع شده دارند. در نتیجه زودتر از مدل های مشابه در ابعاد بزرگ تر به آتش و حرارت واکنش نشان می دهند. شایان ذکر است در اسپرینکلر هایی با واکنش سریع محاسبات هیدرولیکی با دقت بیشتری در نظر گرفته شده است و در ابعاد لوله ها و مخازن تفاوت هایی وجود دارد.
بر اساس شناختی که نسبت به اسپرینکلر ها به دست آمد و با نوع و اختلاف عملکردی آن ها آشنا شدیم، نوبت به انتخاب یک اسپرینکلر مناسب برای محل مورد نظر می رسد. اسپرینکلر هایی که واکنش سریع دارند معمولا برای مکان هایی مناسب هستند که جمعیت افراد در آن محل زیاد است و امکان تخلیه محل در زمان مناسب وجود نخواهد داشت.
معمولا مدارس، امکان تجاری، مکان هایی که از ابزار و وسایل گران قیمت نگهداری می شوند گزینه های مناسب برای استفاده از اسپرینکلر های واکنش سریع محسوب می گردند. اما در نهایت برای انتخاب مناسب ترین اسپرینکلر ها باید با مشاورین و متخصصین در این حوزه مشورت کنید.
سرعت اطفاء حریق در اسپرینکلر های واکنش سریع بسیار بیشتر از مدل های دیگر است. سرعت بالا در مهار و خاموش کردن آتش کمک شایانی به کاهش و جلوگیری از تشکیل گاز های سمی و دود هنگام آتش سوزی دارد. همین امر خود سبب کاهش آسیب های تنفسی در افرادی که گرفتار آتش سوزی شده اند خواهد داشت. پس بهترین پیشنهاد برای مکان های شلوغ، پر رفت و آمد با امکان تخلیه بسیار کم در هنگام وقوع آتش سوزی استفاده از اسپرینکلر های واکنش سریع است.
معرفی اجمالی مزیت های دیگر استفاده از اسپرینکلر های واکنش سریع در مقایسه با اسپرینکلر های استاندارد:
برای مقایسه و عنوان تفاوت در نحوه‌ی عملکرد اسپرینکلر های واکنش سریع و استاندارد می توان گفت که، لامپ های موجود در اسپرینکلر های واکنش استاندارد زمانی که حرارت محیط به درجه‌ی تعیین شده برای آبفشان برسد، لامپ شیشه ای شکسته و آب موجود در آن تخلیه می گردد.
میزان حساسیت در اسپرینکلر های واکنش استاندارد به گونه ای است که به سرعت در دمای مشخص شده در اولین اقدام آب موجود در لوله ها را تخلیه می کنند و از گسترش آتش سوزی جلوگیری خواهند کرد.
زمانی که اطراف آتش به اندازه کافی خیس شود از پراکنده شدن و نشت آن به مناطق دیگر ساختمان جلوگیری خواهد شد که سبب کاهش میزان خسارات احتمالی در اولین مراحل ایجاد آتش سوزی خواهد شد.
اما در مقابل اسپرینکلر هایی که از مزیت واکنش سریع تر با لامپ های شیشه ای کوچک تر طراحی شده اند، سرعت واکنش بیشتر است. با توجه به کمتر بودن حجم مایع منبسط شده در این اسپرینکلر ها (چیزی حدود ۵۰ متر بر ثانیه) سرعت پاسخ گویی و مهار آتش با سرعت بیشتری صورت می گیرد.
